Podmioty korzystające ze środowiska mają szereg obowiązków, w tym tych o terminach ustalonych przepisami prawa. Od 2020 r. jednym z nich jest coroczne składanie raportów do Krajowej Bazy o Emisjach Gazów Cieplarnianych i Innych Substancji, tzw. raportów KOBiZE, dotyczące gospodarczego korzystania ze środowiska z tytułu emisji gazów i pyłów do powietrza.
Korzystający ze środowiska podmiot, którego działalność powoduje emisje, sporządza i wprowadza do KOBiZE, w terminie do końca lutego każdego roku, raport zawierający informacje wskazane w art. 6 ust. 2 pkt 1–10 ustawy1, dotyczące poprzedniego roku kalendarzowego, tj. o:
- podmiotach korzystających ze środowiska, osobach uprawnionych do reprezentowania tych podmiotów oraz osobach będących użytkownikami Krajowej Bazy;
- miejscach korzystania ze środowiska, gdzie prowadzona jest działalność powodująca emisje;
- urządzeniach, których eksploatacja powoduje emisje;
- instalacjach, źródłach powstawania i miejscach emisji;
- środkach technicznych mających na celu zapobieganie lub ograniczanie emisji;
- wielkościach emisji;
- wielkościach produkcji oraz charakterystyce surowców i paliw towarzyszących emisjom;
- pozwoleniach zintegrowanych lub pozwoleniach na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, o zgłoszeniach instalacji mogących negatywnie oddziaływać na środowisko z uwagi na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, o których mowa w ustawie z 27.04.2001 r. – Prawo ochrony środowiska, oraz o zezwoleniach, o których mowa w przepisach o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych;
- odstępstwach od dopuszczalnych wielkości emisji;
- oddziaływaniu na środowisko instalacji i urządzeń spalania lub współspalania odpadów, niezbędne do realizacji obowiązków sprawozdawczych wynikających z przepisów prawa międzynarodowego lub przepisów prawa Unii Europejskiej;
- przedsięwzięciach inwestycyjnych, terminach ich realizacji oraz prognozowanych wielkościach emisji z tych przedsięwzięć lub sprawnościach redukcji emisji albo stężeniach substancji w gazach odlotowych planowanych do osiągnięcia w wyniku realizacji tych przedsięwzięć;
- poziomach działalności każdej podinstalacji w instalacji oraz inne dane zawarte w raportach dotyczących poziomu działalności, o których mowa w art. 3 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/1842 z dnia 31 października 2019 r. ustanawiającego zasady stosowania dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dalszych ustaleń dotyczących dostosowań przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji ze względu na zmiany w poziomie działalności, oraz w sprawozdaniach z weryfikacji tych raportów sporządzonych zgodnie z przepisami rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2018/2067 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie weryfikacji danych oraz akredytacji weryfikatorów na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 334 z 31.12.2018, str. 94 oraz Dz. Urz. UE L 423 z 15.12.2020, str. 23)
- aktywnościach związanych z prowadzeniem działalności przemysłowej, transportem, rolnictwem, leśnictwem i sektorem usług;
- wielkościach emisji związanych z prowadzeniem działalności przemysłowej, transportem, rolnictwem, leśnictwem i sektorem usług, wynikających z aktywności, o których mowa w pkt 13;
- prognozach zmian aktywności dla poszczególnych sektorów gospodarki, o których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy.
Przeniesienie praw i obowiązków na drugi podmiot
Jeżeli w trakcie roku kalendarzowego prawa i obowiązki podmiotu korzystającego ze środowiska przejmuje inny podmiot, obowiązek sporządzenia i wprowadzenia raportu za ten rok spoczywa na tym podmiocie. Jeżeli zaś nowy podmiot korzystający ze środowiska nie przejmuje praw i obowiązków od poprzedniego podmiotu, każdy z nich sporządza i wprowadza raport za okres, w którym prowadził działalność objętą obowiązkiem sporządzenia raportu.
Kiedy wygasa obowiązek raportowania?
Obowiązek sporządzenia i wprowadzenia za dany rok raportu KOBiZE, wygasa z upływem 5 lat od zakończenia roku kalendarzowego, w którym powstał ten obowiązek.
Obliczenie wielkości emisji
Wielkości emisji zawarte w raporcie KOBiZE, ustala się na podstawie prowadzonych pomiarów lub na podstawie informacji o wielkości produkcji, zużyciu paliw lub surowców i odpowiadających tym wielkościom wskaźników emisji. Szczegółowy zakres informacji zawartych w tym raporcie oraz sposób ich wprowadzania do bazy określa rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 26 października 2022 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji zawartych w raporcie oraz sposobu jego wprowadzania do Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji.
Jak wprowadzić raport?
Raport KOBiZE wprowadza się do bazy przez stronę internetową http://www.krajowabaza.kobize.pl, w trybie bezpośredniego połączenia z systemem teleinformatycznym, po zarejestrowaniu podmiotu korzystającego ze środowiska i po zalogowaniu się do KOBiZE za pomocą identyfikatora (loginu) i hasła dostępu.
Kto weryfikuje raport?
Po złożeniu przez podmiot korzystający ze środowiska raportu informacje w nim zawarte w pierwszej kolejności weryfikowane są przez sam system informatyczny, a wprowadzający uzyskuje informacje o błędach. W kolejnym kroku analiza informacji jest prowadzona przez Krajowy Ośrodek, a w przypadku weryfikacji danych wprowadzonych przez podmiot, może wzywać do udzielenia wyjaśnień bądź dokonania korekty raportu w terminie 14 dni od dnia otrzymania takiego pisma.
Rzetelność raportów może także sprawdzić wojewódzki inspektor ochrony środowiska w trakcie kontroli prowadzonych u podmiotów korzystających ze środowiska, a w przypadku nieprawidłowości stwierdzonych w raportach, może zalecić ich korektę.
Brak raportu KOBiZE a kary
Aktualnie obowiązujące przepisy prawa nie przewidują sankcji za niewprowadzenie do KOBiZe raportu lub nierzetelne wykonanie tego obowiązku.
Należy jednak pamiętać, że raport KOBiZE stanowi podstawę sporządzenia przedkładanego marszałkowi województwa wykazu zawierającego informacje i dane wykorzystane do ustalenia opłat za korzystanie ze środowiska, którego nieprzedłożenie bądź nieterminowe przekazanie podlega sankcji karnej (karze grzywny).